Inhoud
Inleiding
Schoolboeken, cursussen en didactische
materialen vragen
om verschillende reden bijzondere aandacht.
Ten eerste gaat het om vaak bijzonder complexe
publicatievormen: meerdelig, meervormig en hoe
langer hoe meer ook zowel fysiek als
elektronisch. Ten tweede is deze groep
publicaties bij uitstek een gedeeld
aandachtspunt van verschillende partners
binnen LIBISnet. Een aanzienlijk deel van de
LIBISnet-partnerbibliotheken staat ten dienste
van gebruikers die zich vormen tot toekomstige
leerkrachten en docenten. Deze bibliotheken
onderhouden dan ook grotendeels gelijklopende
collecties. Het is daarom van cruciaal belang
dat de ontsluiting van deze collecties
consequent gebeurt. Duidelijke afspraken over
de catalografische verwerking van deze
publicaties zijn een eerste stap: dit dossier
vormt daarvoor de basis.
De
methode om via hoofdsleutels in de tag 902
een consistente invoer van sleutelwaarden
in de bibliografische records te
verzekeren, vraagt in de context van
schoolboeken en didactische materialen om
wat extra aandacht. De documentatie op
libis.helpdocs werd up-to-date gebracht.
De hoofdlijnen en praktische tips
terugvinden in het volgende
document: Schoolboeken
en
hoofdsleutels in tag
902
Definitie en afbakening
Onder de noemer schoolboeken, cursussen en
didactisch
materiaal worden verschillende soorten
publicaties bijeengebracht. Typerend voor al
deze publicaties is dat ze specifiek
bedoeld zijn voor het gebruik in het
onderwijs. Meer specifiek gaat het
om:
Schoolmethodes gebruikt bij peuters, kleuters en in het lager en secundair onderwijs. Deze worden uitgegeven door gespecialiseerde educatieve uitgeverijen. Specifiek voor deze methodes is dat ze uit verschillende onderdelen bestaan. Een bijzonder datamodel en een aantal specifieke catalografische regels zijn van toepassing. Je vindt ze op de pagina Schoolmethodes.
Ook materiaal voor hoger- en volwassenonderwijs wordt op dezelfde geclusterde manier beschreven. Specifieke afspraken hierrond vindt je op de pagina Cursussen en syllabi.
(Monografische) publicaties die specifiek voor een bepaald leerniveau of met een specifiek educatief doel worden uitgegeven.
Online educatieve platformen die, vaak door de educatieve uitgeverijen, zijn opgezet voor de verdeling van elektronische documenten die deel uitmaken van de schoolmethodes. Op de pagina Educatieve platformen vind je meer uitleg over de ontsluiting van deze platformen.
Allerlei bijzondere materialen zoals kits, poppen, puzzels, kamishibai-vertelplaten, ... die specifiek bedoeld zijn voor onderwijsdoeleinden. Ook voor deze groep werd een meer uitgebreide webpagina uitgewerkt: Bijzondere didactische materialen.
Leerplannen en leerlingenvolgsystemen. Meer informatie over het beschrijven van leerplannen vind je hier: Leerplannen.
Ook tijdschriften die specifiek bedoeld zijn om als lesmateriaal gebruikt te worden kunnen onder de noemer van didactische materialen worden ondergebracht.
De bovenstaande lijst maakt duidelijk dat het
om een zeer veelvormige groep gaat en dat,
afhankelijk van het soort van materiaal,
verschillende datamodellen moeten gevolgd
worden. Het gemeenschappelijke kenmerk, nl.
dat deze materialen bedoeld zijn voor gebruik
in het onderwijs, wordt echter altijd op
dezelfde manier geregistreerd: elke
bibliografische beschrijving die in deze groep
thuishoort, wordt geoormerkt met een 655 _4
$$v Didactic material.
De collecties die op deze materialen gericht
zijn, bevatten vaak ook nog een aantal erg
verwante materialen die echter niet bedoeld
zijn voor gebruik in het georganiseerd
onderwijs. Ook over deze materialen werden een
aantal afspraken vastgelegd op een
afzonderlijke pagina: Verwante
materialen.
Samenwerken en
kwaliteitsbewaking
Basisprincipes
Zoals gezegd bieden verschillende
LIBISnet-partnerbibliotheken collecties
schoolboeken en didactische materialen aan hun
respectievelijke gebruikers aan. Een goede
samenwerking is dan ook van groot belang.
Hiervoor volgen we een aantal principes:
Afspraken en regelgeving worden in overleg uitgewerkt: een specifieke werkgroep dient als platform om vragen, problemen en nieuwe elementen aan te brengen en om hierop antwoorden te formuleren.
Er wordt gewerkt op maat van het materiaal: de bijzondere uitdagingen van deze materialen dwingen ons soms tot pragmatische custom oplossingen. Overleg (zie boven) helpt om toch zo consequent mogelijk te blijven.
De ontsluiting is een gezamenlijke inspanning: binnen LIBISnet delen we de bibliografische beschrijvingen. Dat betekent dat voor een bepaalde methode, platform, klaspop, ... steeds maar 1 bibliografisch record moet worden aangemaakt in de Network Zone. Andere bibliotheken kunnen meegenieten omdat het voor hen volstaat om hun bezit (exemplaren) aan het al bestaande bibliografisch record te koppelen. We rekenen/hopen op een min of meer spontane verdeling van het werk waarbij elke betrokken partner een deel van het 'zware werk' voor rekening neemt.
Er wordt gestreefd naar een onmiddellijke optimale ontsluiting op bibliografisch niveau. Daarmee wordt bedoeld dat getracht wordt om een nieuw bibliografisch record meteen zo goed en volledig mogelijk uit te werken volgens de afspraken en regels die in dit dossier worden opgelijst. Nieuwe records worden achteraf nog wel nagekeken maar het is niet de bedoeling dat records in twee fases worden voltooid. Wanneer bij de kwaliteitscontrole ernstige gebreken worden vastgesteld, zal teruggekoppeld worden naar de catalograaf die de eerste versie opstelde voor het uitvoeren van verbeteringen.
Kwaliteitsbewaking
Omwille van de complexiteit worden nieuwe
bibliografische records ook centraal aan
kwaliteitscontrole onderworpen. Wanneer bij
een dergelijke controle fouten aan het licht
komen, worden deze ofwel - bij kleine foutjes
- onmiddellijk verbeterd, of wordt gevraagd
aan de betrokken catalograaf om het record aan
te passen. Bibliografische records die in
orde zijn, worden gemerkt met een
specifieke statusaanduiding in de tag
900.
Status Consolidated record: deze status wordt enkel door een medewerker van de Bibliotheekdiensten Documentverwerking van KU Leuven Bibliotheken toegekend. Het consolideren van records houdt enkel in dat gecheckt wordt of de records voldoen aan de afspraken zoals deze zijn terug te vinden op deze pagina’s. Nagaan of ze inhoudelijk volledig beschreven zijn, waken over het consequent en uniform beschrijven van een methode over de verschillende jaren heen, aanvullen van ontbrekende tags, … hoort daar niet bij.
Records met deze status staan bibliografisch op punt (= invulling van tag 505 en de eventuele opsplitsing in meerdere records) en het is belangrijk dat deze records qua structuur ongewijzigd blijven.
Aanvullingen die daarna gebeuren omdat materiaal wordt toegevoegd dat (nog) niet verschenen was, zijn dan ook geen probleem:
Tags 020, 505
Aanpassen van de datum in tags 008 en 264$$c, indien toegevoegd materiaal in een ander jaar gepubliceerd werd
Lokale trefwoorden
- Enhance the record, indien
AVM-materiaal wordt
beschreven
Status HCCPW checked: deze status wordt toegekend door een medewerker van de faculteitsbibliotheek Psychologie en Pedagogische Wetenschappen (KU Leuven). Het is een aanduiding dat de publicatie in kwestie is opgenomen in de collectie Historische Schoolboeken van deze bibliotheek. Ook de structuur van records met deze status dient ongewijzigd te blijven. Eventuele aanpassingen kunnen alleen na overleg worden doorgevoerd.
Alle ingrijpende veranderingen van records met deze status (beschrijvingen opsplitsen in meerdere records, of een methode die werd opgesplitst toch in 1 record beschrijven) moeten altijd eerst overlegd worden met de collega's van de werkgroep. Deze aanpassingen hebben immers gevolgen voor de exemplaren die aan de beschrijvingen in kwestie hangen.
Onderwijsexcerpten
Volledigheidshalve vermelden we ook nog het
project Onderwijsexcerpten. Verschillende
LIBISnet-partners stellen, in samenwerking met
de Arteveldehogeschool, analytische
beschrijvingen op voor artikels uit onderwijs-
en pedagogische tijdschriften. Deze zijn te
herkennen aan specifieke statusaanduidingen in
de tag 900: ALEPHEXPORT-BIDOC,
ALEPHIMPORT-BIDOC of LESCHECK. Vermits dit een
gedeeltelijk extern project is, is het de
bedoeling dat aan deze records niet wordt
geraakt. Wie meer informatie wil, kan terecht
bij de werkgroep BASSO.
Colofon
Laatst gewijzigd op 10.05.2024