Inhoud


Inleiding

Wat is niet-Westers? In deze context gaat het enkel over een kwestie van notatie, nl. personen, corporaties, uniforme of reekstitels waarvan de naam of formulering op een publicatie wordt aangetroffen in een notatie die niet teruggaat op het Latijnse alfabet. Het kan gaan om andere alfabetten (Grieks, Cyrillisch, Hebreeuws, Arabisch, Hebreeuws, Koreaans) of talen zoals het Japans en Chinees die karakters gebruiken voor lettergrepen of woorden.

Wanneer we een authority record willen maken voor deze personen, corporaties of titels stellen zich een aantal problemen:

  • Opzoekbaarheid: indien deze namen enkel in de niet-Westerse notatie in het authority record zouden worden opgenomen, zouden deze ook enkel opzoekbaar zijn (in Alma en Limo) door zoektermen in niet-Westerse tekens in te voeren. Daarom is het dus wenselijk dat er ook een naar het Latijnse alfabet getranslitereerde vorm wordt opgenomen.
  • Varianten in de originele taal: enkele Oosterse talen gebruiken verschillende systemen om woorden en namen te noteren. Koreaanse namen worden bv. vaak niet alleen met Koreaanse letters (hangul) maar ook in Chinese karakters (hanja) genoteerd. In dergelijke gevallen moet beslist worden welke plaats elk van deze varianten in het authority record krijgt.
  • Varianten in transliteraties: voor transliteraties naar het Latijnse alfabet zijn er vaak ook verschillende mogelijkheden en normen. Zo moeten bij omzetting van Arabische namen de klinkers worden 'ingevuld'. Dat kan op verschillende manieren.
Daarom is het noodzakelijk dat voor deze corporaties een datamodel wordt gehanteerd waarin de verschillende originele en getranslitereerde naamsvormen een plaats krijgen. Daarbij worden volgende basisprincipes gehanteerd:

  • In de tag 110 $$a komt steeds de naam in de originele vorm.
  • In de tag 110 $$g wordt steeds een variante notatie of een volgens vaste normen opgestelde transliteratie naar Latijns alfabet opgenomen. Per taal wordt vastgelegd welke variant of transliteratienorm in dit subveld wordt toegepast. Verder op deze pagina vind je hierover links en duiding.
  • In een tag 510 wordt steeds de getranslitereerde naamsvorm in Latijns alfabet opgenomen zoals deze genoteerd zou worden wanneer de naam in een Westerse publicatie zou voorkomen met toepassing van de LIBISnet-regels. Er wordt echter niet noodzakelijk ook een authority record aangemaakt met deze getranslitereerde Westerse naam als hoofdvorm.
  • Dit gebeurt wel voor internationale corporaties die ook een naam hebben in andere talen. In die gevallen wordt er een authority record gemaakt met de naam van de corporatie in de niet-Westerse taal als hoofdvorm en een ander authority record met de Westerse naam als hoofdvorm. 510-tags zorgen dan voor kruisverwijzingen.
Opgelet: niet-Westerse authority records worden enkel aangemaakt wanneer de niet-Westerse naamsvormen ook werkelijk op publicaties worden aangetroffen. Een voorbeeld: de Iraanse Rode Halve Maan publiceert een Engelstalig geneeskundig tijdschrift onder haar Engelse naam 'The Iranian Red Crescent Society'. Er moet dus een authority record worden gemaakt met de Engelse naam als hoofdvorm en eventueel al de Perzische naam als 510-verwijzingsterm. Zolang er echter geen publicaties in het Perzisch van deze organisatie worden beschreven, is een bijkomend authority record met de Perzische naam als hoofdvorm niet nodig.

Niet-westerse authority records zullen dus vooral aangemaakt worden door catalografen en collectie-experten die werken met gespecialiseerde collecties van niet-Westerse talen. Zij hebben vaak ook de expertise om dergelijke niet-Westerse authority records correct op te stellen. Ook de LC authority records kunnen vaak een hulp zijn al moet je daar wel opletten: in LC authority records is de getranslitereerde vorm meestal de hoofdvorm en de originele vorm een verwijzingsterm. Vergeet dit dus niet aan te passen wanneer je een LC authority record naar de LIBISnet Network zone kopieert. Via de taalcodes in tag 040f worden lijsten gemaakt zodat deze authority records door experten kunnen worden nagekeken.

Tabel

Deze tabel loopt in grote lijnen gelijk met het datamodel voor standaard authority records voor corporaties. Voor de duidelijkheid zijn elementen die afwijken of bijzondere aandacht vereisen in rood en vetjes gemarkeerd.

TAG
IND1
IND2
Subfield
Inhoud
Richtlijnen/voorbeelden
LDR
-
-
-
-
• De LDR-tag van authority records wordt volledig door het systeem beheerd
001
-
-
-
MMS ID
• uniek nummer
• NZ MMS ID's eindigen op 1471
008
-
-
pos. 14
AR als main heading
• vaste waarde a
• bepaalt dat authority record in een 110 of 710 bib tag mag gebruikt worden
• systeembeheerd, niet aanpassen
pos. 15
AR als subject heading
• vaste waarde a
• bepaalt dat authority record in een 610 bib tag (onderwerp) mag gebruikt worden
• systeembeheerd, niet aanpassen
pos. 16
AR als series heading
• vaste waarde b
• bepaalt dat authority record niet in een 130/490/830 bib tag (titel) mag gebruikt worden
• systeembeheerd, niet aanpassen
010
_
_
a
LC controlenummer
• enkel bij uit LC gekopieerde authority records
• niet wijzigen
035
_
_
a
Systeemnummers
• overgenomen uit LC records en aangemaakt bij opslaan
• elk systeemnummer wordt voorafgegaan door sigel van het authority bestand
• niet wijzigen
040
_
_
a
Bron van het record
• bevat sigel van instelling die origineel record opstelde
• BelVLBS voor originele LIBISnet NZ authority records
• DLC voor uit LC gekopieerde records
• systeembeheerd, niet wijzigen
bcde
Divers
• enkel bij uit LC gekopieerde records
• systeembeheerd, niet wijzigen
f
Taalaanduiding
• kies de taalaanduiding uit keuzelijstje
• vaste vorm: "kul" + MARC-code voor taal (bv. kulheb voor Hebreeuws)
110
2
_
a
Hoofdvorm van de naam
• nakijken en aanpassen indien nodig bij kopiëren van LC records
g
Variant of transliteratie
• per taal bepaald
410
2
_
a
Niet-geauthoriseerde verwijzingsterm
• naamsvarianten die enkel als zoekwaarde dienen
• bijkomende variante originele notaties en/of transliteraties
510
2
_
a
Geauthoriseerde verwijzingsterm
• steeds een 510-tag met de Westerse getranslitereerde variant
• andere geauthoriseerde vormen (verouderde/nieuwere naam van de corporatie, ...)
6XX
-
-
-
Diverse tags
• authority records die uit LC werden gekopieerd bevatten vaak 6XX tags met bijkomende informatie
• niet wijzigen
• niet invoeren in originele LIBISnet authority records
900
_
_
a
Consolidatiestatus
• wordt automatisch ingevoerd bij opslaan van een nieuw authority record
• wordt nadien enkel aangepast door gespecialiseerde medewerkers
901
_
_
a
Triggers authority records
• keuzelijst met mogelijke triggers
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Verdere info (per taal)

CJK-talen

De experten van de Oostaziatische bibliotheek (KU Leuven Bibliotheken Artes) onderhouden op hun website meer specifieke documentatie over catalografie van Chinese, Japanse en Koreaanse publicaties. De onderstaande links leiden naar de richtlijnen voor authority records van corporaties in deze talen.

Russisch

Voor Russische corporaties gelden volgende regels:

  • 110 $$a bevat de Russische naam
  • 110 $$g bevat de transliteratie naar Latijns alfabet. Gebruik daarvoor de volgende tabel: Transliteratie van het Russisch
  • 410-tags bevatten andere niet-geauthoriseerde vormen van de Russische naam en transliteratievarianten
  • In een eerste tag 510 wordt steeds de waarde uit 110 $$g herhaald
  • Volgende tags 510 bevatten andere geauthoriseerde naamsvormen

Arabisch

Voor Arabische corporaties gelden volgende regels:

  • 110 $$a bevat de Arabische naam. Opgelet: door de Arabische notatie worden alle subvelden in de tag van rechts naar links getoond.
  • 110 $$g bevat de transliteratie naar Latijns alfabet. Gebruik daarvoor de volgende tabel: Transliteratie van het Arabisch
  • 410-tags bevatten andere niet-geauthoriseerde vormen van de Arabische naam en transliteratievarianten
  • In een eerste tag 510 wordt steeds de waarde uit 110 $$g herhaald
  • Volgende tags 510 bevatten andere geauthoriseerde naamsevormen


Colofon

Laatst gewijzigd op 29.11.2018