Inhoud
Inleiding
Wat is niet-Westers? In deze context gaat het enkel over een kwestie van notatie, nl. personen, corporaties, uniforme of reekstitels waarvan de naam of formulering op een publicatie wordt aangetroffen in een notatie die niet teruggaat op het Latijnse alfabet. Het kan gaan om andere alfabetten (Grieks, Cyrillisch, Hebreeuws, Arabisch, Hebreeuws, Koreaans) of talen zoals het Japans en Chinees die karakters gebruiken voor lettergrepen of woorden.
Wanneer we een authority record willen maken voor deze personen, corporaties of titels stellen zich een aantal problemen:
- Opzoekbaarheid: indien deze namen enkel in de niet-Westerse notatie in het authority record zouden worden opgenomen, zouden deze ook enkel opzoekbaar zijn (in Alma en Limo) door zoektermen in niet-Westerse tekens in te voeren. Daarom is het dus wenselijk dat er ook een naar het Latijnse alfabet getranslitereerde vorm wordt opgenomen.
- Varianten in de originele taal: enkele Oosterse talen gebruiken verschillende systemen om woorden en namen te noteren. Koreaanse namen worden bv. vaak niet alleen met Koreaanse letters (hangul) maar ook in Chinese karakters (hanja) genoteerd. In dergelijke gevallen moet beslist worden welke plaats elk van deze varianten in het authority record krijgt.
- Varianten in transliteraties: voor transliteraties naar het Latijnse alfabet zijn er vaak ook verschillende mogelijkheden en normen. Zo moeten bij omzetting van Arabische namen de klinkers worden 'ingevuld'. Dat kan op verschillende manieren.
Daarom is het noodzakelijk dat voor niet-Westerse reeks- en uniforme titels een datamodel wordt gehanteerd waarin de verschillende originele en getranslitereerde naamsvormen een plaats krijgen. Daarbij worden volgende basisprincipes gehanteerd:
- In de tag 130 $$a komt steeds de titel in de originele niet-Westerse vorm.
- In de tag 130 $$g wordt steeds een variante notatie of een volgens vaste normen opgestelde transliteratie naar Latijns alfabet opgenomen. Per taal wordt vastgelegd welke variant of transliteratienorm in dit subveld wordt toegepast. Verder op deze pagina vind je hierover links en duiding.
- Wanneer reeksen naast een niet-Westerse titel ook een (parallelle) Westerse, vaak Engelse, titel hebben, wordt deze ingevoerd in een tag 530. Het gaat hier dus niet om de transliteratie naar Latijns alfabet maar om een taalvariant.
Niet-westerse authority records zullen dus vooral aangemaakt worden door catalografen en collectie-experten die werken met gespecialiseerde collecties van niet-Westerse talen. Zij hebben vaak ook de expertise om dergelijke niet-Westerse authority records correct op te stellen. Ook de LC authority records kunnen vaak een hulp zijn al moet je daar wel opletten: in LC authority records is de getranslitereerde vorm meestal de hoofdvorm en de originele vorm een verwijzingsterm. Vergeet dit dus niet aan te passen wanneer je een LC authority record naar de LIBISnet Network zone kopieert. Via de taalcodes in tag 040f worden lijsten gemaakt zodat deze authority records door experten kunnen worden nagekeken.
Tabel
Deze tabel loopt in grote lijnen gelijk met het datamodel voor standaard authority records voor reeks- en uniforme titels. Voor de duidelijkheid zijn elementen die afwijken of bijzondere aandacht vereisen in rood en vetjes gemarkeerd.
| TAG | IND1 | IND2 | Subfield | Inhoud | Richtlijnen/voorbeelden | ||||||||||||||
| LDR | - | - | - | - | • De LDR-tag van authority records wordt volledig door het systeem beheerd | ||||||||||||||
| 001 | - | - | - | MMS ID | • uniek nummer • NZ MMS ID's eindigen op 1471 | ||||||||||||||
| 008 | - | - | pos. 14 | AR als main heading | • vaste waarde b • bepaalt dat authority record niet in een 100 of 700 bib tag mag gebruikt worden • systeembeheerd, niet aanpassen | ||||||||||||||
| pos. 15 | AR als subject heading | • vaste waarde b • bepaalt dat authority record niet in een 600 bib tag (onderwerp) mag gebruikt worden • systeembeheerd, niet aanpassen | |||||||||||||||||
| pos. 16 | AR als series heading | • vaste waarde a • bepaalt dat authority record niet in een 130/490/830 bib tag (titel) mag gebruikt worden • systeembeheerd, niet aanpassen | |||||||||||||||||
| 010 | _ | _ | a | LC controlenummer | • enkel bij uit LC gekopieerde authority records • niet wijzigen | ||||||||||||||
| 035 | _ | _ | a | Systeemnummers | • overgenomen uit LC records en aangemaakt bij opslaan • elk systeemnummer wordt voorafgegaan door sigel van het authority bestand • niet wijzigen | ||||||||||||||
| 040 | _ | _ | a | Bron van het record | • bevat sigel van instelling die origineel record opstelde • BelVLBS voor originele LIBISnet NZ authority records • DLC voor uit LC gekopieerde records • systeembeheerd, niet wijzigen | ||||||||||||||
| bcde | Divers | • enkel bij uit LC gekopieerde records • systeembeheerd, niet wijzigen | |||||||||||||||||
| f | Taalaanduiding | • kies de taalaanduiding uit keuzelijstje • vaste vorm: "kul" + MARC-code voor taal (bv. kulheb voor Hebreeuws) | |||||||||||||||||
| 130 | _ | 0-9 | a | Hoofdvorm van de titel | • nakijken en aanpassen indien nodig bij kopiëren van LC records • indicator 2 (skip in filing) manueel invullen | ||||||||||||||
| g | Variant of transliteratie | • per taal bepaald | |||||||||||||||||
| x | ISSN | • ISSN-nummer van de reeks | |||||||||||||||||
| 430 | _ | 0-9 | a | Niet-geauthoriseerde verwijzingsterm | • naamsvarianten die enkel als zoekwaarde dienen • bijkomende variante originele notaties en/of transliteraties | ||||||||||||||
| 530 | _ | 0-9 | a | Geauthoriseerde verwijzingsterm | • parallelle reeks- of uniforme titels in Westerse talen | ||||||||||||||
| 6XX | - | - | - | Diverse tags | • authority records die uit LC werden gekopieerd bevatten vaak 6XX tags met bijkomende informatie • niet wijzigen • niet invoeren in originele LIBISnet authority records | ||||||||||||||
| 900 | _ | _ | a | Consolidatiestatus | • wordt automatisch ingevoerd bij opslaan van een nieuw authority record • wordt nadien enkel aangepast door gespecialiseerde medewerkers | ||||||||||||||
| 901 | _ | _ | a | Triggers authority records | • keuzelijst met mogelijke triggers | ||||||||||||||
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
Verdere info (per taal)
CJK-talen
De experten van de Oostaziatische bibliotheek (KU Leuven Bibliotheken Artes) onderhouden op hun website meer specifieke documentatie over catalografie van Chinese, Japanse en Koreaanse publicaties. De onderstaande links leiden naar de richtlijnen voor authority records van titels in deze talen.
Russisch
Voor Russische titels gelden volgende regels:
- 130 $$a bevat de titel in het Russisch
- 130 $$g bevat de transliteratie naar Latijns alfabet. Gebruik daarvoor de volgende tabel: Transliteratie van het Russisch
- 430-tags bevatten andere niet-geauthoriseerde vormen van de Russische titel en transliteratievarianten
- Als er een of meerdere parallelle titels zijn in Westerse talen worden deze opgenomen in tags 530. Maak ook afzonderlijke authority records voor deze Westerse paralleltitels. Volg daarbij het regelwerk voor reekstitels.
Arabisch
Voor Arabische titels gelden volgende regels:
- 130 $$a bevat de Arabische titel. Opgelet: door de Arabische notatie worden alle subvelden in de tag van rechts naar links getoond.
- 130 $$g bevat de transliteratie naar Latijns alfabet. Gebruik daarvoor de volgende tabel: Transliteratie van het Arabisch
- 430-tags bevatten andere niet-geauthoriseerde vormen van de Arabische titel en transliteratievarianten
- Als er een of meerdere parallelle titels zijn in Westerse talen worden deze opgenomen in tags 530. Maak ook afzonderlijke authority records voor deze Westerse paralleltitels. Volg daarbij het regelwerk voor reekstitels.
Colofon
Laatst gewijzigd op 29.11.2018