Kennisdatabase

Definitie en afbakening

Onder oude drukken worden alle gedrukte publicaties gerekend die gedateerd zijn – of gedateerd kunnen worden – voor het jaar 1840. Alle publicaties die aan dit criterium voldoen, worden in principe volgens het specifieke datamodel voor oude drukken beschreven.

Algemene afspraken

In het datamodel voor oude drukken wordt een onderscheid gemaakt tussen beschrijvingen op core level en beschrijvingen op full level. Een beschrijving van een oude druk moet steeds minstens volgens het core level model worden opgesteld: dit model is vooral gericht op een correcte basisontsluiting van de edities volgens de standaardgegevens: titel, auteurs, publicatiegegevens. Tags die eerder gericht zijn op verdiepende ontsluiting en beschrijving van de editie zijn slechts in beperkte mate opgenomen in het core level model.

Het full level model biedt juist wel de mogelijkheid om zeer rijke beschrijvingen van oude drukken op te stellen. Dit datamodel wordt voornamelijk toegepast in specifieke contexten: projecten die een diepgaande ontsluiting vereisen (in kader van digitalisering, onderzoeksprojecten, fysieke of webexpo's) of voor bijzonder kostbare of wetenschappelijk waardevolle exemplaren.

Het verschil tussen core en full level wordt op twee manieren zichtbaar:

• Bepaalde tags worden niet gebruikt in het core level model maar wel in het full level model. Bijvoorbeeld: de tag 950 voor het systematisch beschrijven van bepaalde fysieke details van de editie.
  

• Bepaalde tags komen in beide modellen voor maar worden op een andere manier ingevuld. Bijvoorbeeld: in de tag 300 $$a wordt in core level enkel een beknopte pagineringsformule opgenomen terwijl op dezelfde plaats in full level beschrijvingen een volledige collatieformule met katernering en paginering wordt genoteerd.
  

Oude drukken correct beschrijven vraagt ervaring: een catalograaf moet kennis hebben van de manier waarop deze edities tot stand kwamen, van de historische context, verschillende talen, enz. Oude drukken zijn veel minder dan moderne publicaties 'standaardproducten' en catalografen zullen regelmatig geconfronteerd worden met onbekende en/of afwijkende fenomenen. Meer dan bij het beschrijven van moderne publicaties moet de catalograaf de exemplaren grondig analyseren, interpreteren en beslissingen nemen over de manier waarop de metadata zo correct mogelijk kunnen worden genoteerd. Om ervoor te zorgen dat één en ander ook zo consequent mogelijk gebeurt, is het nodig om een meer uitgebreid regelwerk uit te schrijven. Aan dit regelwerk is een aparte pagina gewijd: Specifieke regelgeving voor oude drukken. Op deze pagina is getracht om de link met het datamodel duidelijk te houden en dus zoveel mogelijk de verschillende tags en subvelden als uitgangspunt te nemen.

Modelrecords

• Beschrijving core level: 9992917253801471
  

• Beschrijving full level: 9923675690101471
  

• Container structuur: 9992917368501471 (moeder), 9988926690101471 en 9988922590101471 (dochters)
  

In de onderstaande tabel is de toelichting bewust tot een minimum beperkt. Het is onmogelijk om het meer uitgebreide regelwerk in enkele woorden te vatten. Raadpleeg dus zeker ook de daarvoor uitgewerkte pagina: Specifieke regelgeving voor oude drukken. Voor tags waarvoor specifieke regelgeving bestaat, kan je ook op de tag code in de eerste kolom klikken. De regelgeving wordt dan getoond op een nieuw tabblad van je browser.

De onderstaande tabel bevat een overzicht van de tags die in een 'standaard'-beschrijving van een oude druk (kunnen) voorkomen. Het gaat dus om een selectie van tags die zeer frequent (maar niet altijd) deze beschrijvingen voorkomen. Het is echter niet onmogelijk dat je op een bepaald moment (bv. bij uitwerken van een full level record) bijkomende kenmerken van de publicatie die niet binnen het onderstaande datamodel passen, wilt of moet toevoegen aan de beschrijving. Bijkomende tags zijn terug te vinden in het Alma LIBISnet basismodel voor bibliografische records en het nog meer uitgebreide Overzicht van tags voor bibliografische records.

Tabel