Kennisdatabase

Inhoud

Definitie en afbakening

Alle publicaties waarbij cartografische afbeeldingen het belangrijkste element van de inhoud zijn, kunnen als kaartmateriaal worden beschouwd. Het kan dus gaan om:

• kaartblad: een (al dan niet gevouwen) vel papier waarop een kaart is afgedrukt.
  

• kaartenset: een reeks van losbladige kaarten die samen als één geheel worden uitgegeven.
  

• atlas: een al dan niet gebonden publicatie die voornamelijk (maar niet noodzakelijk exclusief) kaarten bevat.
  

Kaarten komen vanzelfsprekend ook voor in vele andere documenttypes waar ze dan meestal een ondersteunende of illustrerende functie hebben. Dergelijke publicaties worden niet als kaartmateriaal beschreven. In zeer uitzonderlijke gevallen kunnen dergelijke in een publicatie verwerkte kaarten wel afzonderlijk volgens dit datamodel worden beschreven en als een analytisch record aan de hoofdbeschrijving worden gekoppeld.

Het onderstaande datamodel wordt zowel gebruikt voor gedrukte atlassen en kaarten als voor (zeldzame) handgeschreven kaartmaterialen.

Algemene afspraken

De klemtoon ligt op een gestandaardiseerde invoer van de gegevens en een maximale terugvindbaarheid van relevante elementen. Daarom wordt bijzonder op volgende zaken gelet:

• gebruik van vaste formats en termen voor bv. de vermelding van de gebruikte schaal, projectiewijze, ...
  

• correct opnemen van de titel van de reeks of collectie waartoe een losse kaart behoort
  

• toevoegen van groepstitels met als doel kaarten van eenzelfde geografische entiteit te groeperen ongeacht de taal van de kaart.
  

Vooral het gebruik van groepstitels in tag 830 vraagt wat meer toelichting. Deze groepstitels worden volgens een vastgelegde syntaxis opgesteld. Elke groepstitel bestaat uit twee delen:

• Land of regio: het eerste lid is de naam van een regio (voor België, lijstje hieronder) of van een land.
  

• Type kaart: het tweede lid is een aanduiding van het type kaart. Deze aanduiding staat in de taal waarin ook de naam van regio of land is ingevoerd.
  

Voor kaarten die (een deel van) België tonen worden volgende termen gebruikt: België, Belgique, Brussel (gewest), Bruxelles (région), Vlaanderen, La Wallonie, Antwerpen (provincie), Limburg, Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen, Vlaams-Brabant, Brabant wallon, Hainaut, Liège (province), Namur (province), Luxembourg (province). Voor de tweetalige koppels België/Belgique en Brussel (gewest)/Bruxelles (région) worden telkens twee groepstitels ingevoerd. Een paar voorbeelden:

• 830 $$a Brussel (gewest). Topografische kaart
  
  830 $$a Bruxelles (région). Carte topographique
  
• 830 $$a Limburg. Hydrografische kaart
  
• 830 $$a Liège (province). Carte géologique
  

Voor de buurlanden van België wordt de naam in de landstaal opgenomen: Nederland, France, Deutschland, Luxembourg (Grand-Duché), United Kingdom. De aanduiding van het kaarttype volgt de taal van de landsnaam.

• 830 $$a Nederland. Historische kaart
  
• 830 $$a France. Carte bathymétrique
  
• 830 $$a Deutschland. Wanderkarte
  

Voor alle andere landen en voor werelddelen wordt de naam in het Engels opgenomen. Ook het kaarttype wordt dan in het Engels ingevoerd.

• 830 $$a Democratic Republic of the Congo. Forestry map
  
• 830 $$a Chile. Metallogenic map
  
• 830 $$a China. Administrative map
  
• 830 $$a South America. Economic map.
  

Bij het invoeren kan je via de F3-functionaliteit nakijken welke waarden eerder in beschrijvingen van kaarten werden ingevoerd. Je moet dan in het F3-scherm wel doorklikken naar de tab Headings from bibliographic records omdat de meeste van deze groepstitels niet zijn omgezet in authority records.

Model- en voorbeeldrecords

• 9927542950101471: modelrecord kaartblad
  
• 9974596200101471, 9974583280101471, 9974616930101471: kaarten met verschillende nummeringen
  
• 9974322020101471: kaart met speciale nummering
  
• 9974559400101471: kaart met link naar begeleidende tekst en verwante kaart
  
• 9974683590101471: kaart met bijlage
  
• 9975007270101471: kaart als bijlage bij tijdschriftnummer, met artikel als bijlage bij kaart
  
• 9974594570101471, 9975517560101471: kaarten met voormalige plaatsnamen (actuele plaatsnaam/namen vermelden in tag 830)
  
• 992608250101471: losbladige atlas met begeleidende tekst
  
• 9924569630101471: kaart met verklarende tekst in bijlage
  
• 9975511500101471: kaart zonder eigen titel, plaatsnamen vermeld op kaart opgesomd
  
• 9975503030101471: kaart waarvan reekstitel betekenisvoller werd gemaakt
  

Aandachtspunten

De onderstaande tabel bevat een overzicht van de tags die in beschrijvingen van kaartmaterialen voorkomen. Het gaat dus om een uitgebreide selectie van tags die zeer frequent (maar niet altijd) worden gebruikt in dergelijke records. Het is echter niet onmogelijk dat je op een bepaald moment bijkomende kenmerken van het beeld of object die niet in het onderstaande datamodel, wilt of moet toevoegen aan de beschrijving. Bijkomende tags zijn terug te vinden in het Alma LIBISnet basismodel voor bibliografische records en het nog meer uitgebreide Overzicht van tags voor bibliografische records.

In deze tabel wordt gebruik gemaakt van kleuren om een aantal belangrijke zaken te signaleren:

• Tag 902: deze tag bevat de twee hoofdsleutels voor documenttype en materiaaltype. De catalograaf is verplicht deze in te voeren. Op basis van deze hoofdsleutels worden de sleutelwaarden in het record automatisch ingesteld.
  

• Cellen die gevuld zijn met oranje: deze cellen bevatten een vaste sleutelwaarde. Deze tags zijn dan ook verplicht aanwezig in het record. De waarden in deze cellen worden bij het opslaan van het record automatisch nagekeken en waar nodig aangevuld/gewijzigd op basis van de hoofdsleutels die zijn aangebracht in tag 902 $$r [documenttype] en $$m [materiaaltype]
  

• Tags waarvoor de eerste kolom groen is ingekleurd: dit zijn tags waaraan je voor dit documenttype extra aandacht moet besteden, hetzij omdat deze tag gegevens bevat die cruciaal zijn om de beschrijving volledig te maken, hetzij omdat het gebruik en de invulling van deze tag voor dit documenttype afwijkt van de normale praktijk.
  

Tabel

Colofon